Geschiedenis

^{Geplaatst 19 juni 2024}

In 2023 is de luidinstallatie gereviseerd en de gehele toren opnieuw geschilderd. De houten hoofdconstructie uit de restauratieperiode is zoals
periodiek noodzakelijk z.g. nagetrokken ter borging van de stabiliteit. De onderhoudstoestand is goed. 

^{Geplaatst 12 september 2023}

In 2015 is de toren gerestaureerd en verhoogd naar de oorspronkelijke toestand in samenwerking met het kerkbestuur.
In 2020 is o.a. de luidmotor hersteld.

^{Geplaatst 7 september 2022}

Als u kennis wilt nemen van de onderhoudstoestand van dit object, klik dan op Inspectierapport Toren Sondel 2022 . 

^{Geplaatst  29 mei 2015} 

Op YouTube heeft Doede Deinum (Riedo.nl) een prachtige, bijna 13 minuten durende, film geplaatst over de restauratie van de Toren van Sondel. Wij willen die gaarne onder uw aandacht brengen. Kijk op Film van Doede Deinum of kopieer de link https://youtu.be/3Rfvz8EWefI in uw browser.

^{Geplaatst 5 Mei 2015}
22 April 2015 heeft de oplevering plaatsgevonden van de restauratie van de Toren van Sondel. De toren is qua vorm zoveel mogelijk in haar oorspronkelijke toestand van voor 1957 teruggebracht.

^{Geplaatst 20 Februari 2015}
Op donderdag 19 Februari is met succes de nieuwe torenspits op de PKN-kerk te Sondel geplaatst. Grote complimenten aan onze aannemer Willem Dijkstra uit Sloten.

  
^{Klik op foto’s om te vergroten (auteur J.B. van Vegten, de laatste foto is van Doede Deinum)}

^{Geplaatst 17 Februari 2015}
Donderdag 19 februari 2015 plaatsing Toren Sondel
Om 8 uur ’s morgens wordt de toren per dieplader opgehaald in Sloten (Sleat). Om 10 uur staat in Sondel een kraan klaar. Tijdstip van hijsen is gepland rond 11 uur. Aan het begin van de middag wordt vervolgens het kruis geplaatst, de haan en de bol volgen een week later.

^{Geplaatst 12 Februari 2015}
Een voorproefje van het handgesmede kruis, nu nog zonder haan.

(auteur J. Belksma)

^{Geplaatst 11 Februari 2015}
GEWIJZIGDE PLANNING PLAATSING TOREN
Zoals nu gepland zal de vrijwel geheel afgewerkte prefab-constructie donderdag 19 februari as (onder voorbehoud van de weersomstandigheden) per dieplader worden vervoerd van de werkplaats van de aannemer naar Sondel en aldaar aansluitend geplaatst worden op de aangepaste bestaande onderbouw van de huidige toren.

Dinsdag de 17e zal het exacte tijdstip van transport en hijswerk bekend worden gemaakt.

De definitieve oplevering laat dan nog wel een paar weken op zich wachten.

^{Geplaatst 9 Februari 2015}
Nieuwe spits voor PKN-kerk bijna op weg naar Sondel.
Op donderdag 12 februari as zal per dieplader de vrijwel geheel afgewerkte prefab-constructie van de nieuwe spits incl. tussenstuk worden vervoerd vanuit Sloten naar Sondel. De prefabricage vond, zoals bekend, plaats in de werkplaats van Aannemer Bouw Molens & Techniek Bertus Dijkstra te Sloten (Sleat).
Na donderdag worden de laatste voorbereidingen getroffen om uiteindelijk met behulp van een grote mobiele kraan de nieuwe spits te plaatsen. Dit zal nog wel een paar weken in beslag nemen.

^{Geplaatst 27 Januari 2015}

Vanaf nu worden de volgende stappen gezet:
1) Om reden dat het dakbeschot en het constructiehout grotendeels is vergaan wordt de huidige spits in z’n geheel gesloopt en afgevoerd.
2) De bestaande vierkante onderbouw wordt ontdaan van de zinken bekleding, verlaagd en voorzien van een nieuwe houten buitenbekleding.
3) De huidige galmgaten worden vervangen door twee cirkelvormige kozijnen met roeden en beglazing.
4) De luidklok gaat een verdieping omhoog. Het huidige klok-luidmechanisme wordt na revisie opnieuw gebruikt.

Qua planning is het weer de onzekere factor. Momenteel gaan wij ervan uit dat de verhoging van de toren in zijn totaliteit over een week of vier met een grote kraan op het onderstuk kan worden geplaatst. Oplevering van de totale restauratie zal rond eind maart zijn.

^{Geplaatst 13 Januari 2015}
In 2014 zijn alle door de Stichting BRM te beheren Rijksmonumenten visueel geïnspecteerd door Monumentenwacht Fryslân. Als u kennis wilt nemen van de onderhoudstoestand van dit object, klik dan op 0227.14
Deze inspectie is, in combinatie met de inspecties van de andere objecten, mede leidend voor de onderhoudsbegroting van de komende vijf jaar.

^{Geplaatst 11 December 2014}
De eerste contouren van de spits worden zichtbaar. Tevens twee foto’s toegevoegd waarop een verankering zichtbaar is. De planning is dat in week 5 of 6 van volgend jaar het nieuwe bovenstuk gemonteerd kan worden op het onderste gedeelte van de huidige dakruiter.

  
^{Klik op foto’s om te vergroten (auteur J.B. van Vegten)}

^{Geplaatst 21 November 2014}
Foto’s van de lantaarn, het aanbrengen van de luibalk, het smeden van de verstelbare verbindingsankers en het plaatsen van de makelaar/koningsstijl. Qua planning lopen we momenteel achter op schema. De kans op plaatsen van de nieuwe spits voor 1 januari 2015 is niet meer aanwezig. Opmerkelijk detail: Een “geluks-euro van voorzitter Jelle Belksma – St. BRM.” in de uitsparing van de voet van de makelaar.

^{Klik op foto’s om te vergroten (auteur J.B. van Vegten)}

^{Geplaatst 5-11-2014}
Nei hast 60 jier krijt de tsjerke fan Sondel in nije toer. Dit wurdt net samar in toer, mar ien fan keninklik hout. Willem Dijkstra fan Sleat is hielendal út de skroeven oer dit hout en is al folop dwaande mei de bou fan de toer.
In onderstaande video is Willem in gesprek met een verslaggever van Omrop Fryslân.
Klik hier voor Video-Bron: Omrop Fryslân.

^{Geplaatst 4-11-2014}
Het door het bouwteam ontwikkelde ontwerp toren Sondel 2014 kunt u raadplegen door op de link te drukken.
^{Noot: Na presentatie bouwtekening op uw scherm kunt U rechtsboven bij “hulpmiddelen” (>>) de optie “tekening linksom draaien” kiezen.}

^{Geplaatst 4-11-2014}
In opdracht van Stichting BMG heeft Bureau BDM ^{_{(Bouwhistorisch onderzoek en Documentatie en historische nederzettingsMorfologiete)}} Groningen (drs F.J. van der Waard) in 2011 een bouwhistorische verkenning verricht.

^{Geplaatst 30-10-2014}
Foto’s van het nieuwe tussenstuk (lantaarn) incl. schoren, plus een “”kleine”” beitel. De planning loopt thans twee weken achter.

^{Klik op foto’s om te vergroten (auteur J.B. van Vegten)}

^{Geplaatst 17-10-2014}
De kerktoren Sondel terug naar haar verschijningsvorm van voor 1957
De toren van de kerk van Sondel wordt teruggebracht naar de oorspronkelijk hoogte. Lees mee wat wij doen en hoe het tot dit mooie verbeterplan is gekomen.
In de periode 2012/2013 kort voor het definitief plannen van noodzakelijk onderhoudswerk, met name aan de houten spitsconstructie, bereikte ons het verzoek van het ONS-kerkbestuur en het Dorpsbelang het onderhoud eventueel te combineren met het verhogen van de toren naar de verschijning van voor de in 1957 uitgevoerde verlaging. Na overleg met alle betrokken partijen, prijsovereenstemming, instemming van de Rijksdienst v/h Cultureel Erfgoed, omgevingsvergunning van de gemeente is het plan in het 4e kwartaal van 2014 in uitvoering genomen door de in bouwteam bij dit werk betrokken hoofdaannemer Bouw Molens & Techniek Bertus Dijkstra te Sloten (Sleat).
Onlangs is het eikenhouten constructiehout, uit speciaal hiervoor geïmporteerde bomen uit Denemarken, in Harlingen gezaagd. De nieuwe spits met inbegrip van de nieuwe tussenlaag wordt helemaal geprefabriceerd in de werkplaatsen van de aannemer. Na het aanpassen van de bestaande onderbouw en het verwijderen van de huidige spits wordt de al van loden dakbedekking voorziene en geschilderde nieuwe spits in z’n geheel op de vernieuwde onderbouw geplaatst. De originele luidklok gaat een ‘verdieping’ omhoog. De afrondende werkzaamheden zoals constructieve aanpassingen in de onderbouw, het aanbrengen van twee nieuwe rond gevormde ornamenten in twee gevelvlakken, de opnieuw vergulde torenhaan met vergulde bol op een nieuwe stalen constructie zullen inclusief het schilderwerk klaar zijn, ijs en weder dienende, eind 2014.
Meer nieuws volgt zodra de spits met behulp van een grote kraan op z’n plaats wordt getild en verankerd.
_{Bron projectleider Jelle Belksma – voorzitter St. BRM.}

12 september 2014
HARLINGEN – De kerk in Sondel wordt in de oude luister hersteld. De toren wordt meer dan 3 meter verlengd.
Voor deze speciale klus gebruikt molenbouwer Willem Dijkstra uit Sloten Deens eikenhout met een bijzondere achtergrond. Vrijdagochtend gingen de vier enorme stammen ‘onder het mes’ bij zaagmeester Erik Pereboom van Houtcompagnie Almenum in Harlingen
In onderstaande video vertelt directeur Nick Faber van de Harlinger houthandel en -zagerij over de herkomst van deze bijzondere partij eiken. Willem Dijkstra legt uit wat de restauratiewerkzaamheden zoal inhouden.

Klik hier voor Video-Bron: Leeuwarder Courant

_{Auteur: J.B. van Vegten}

Klik hier voor meer foto’s van het houtzagen in Harlingen

Op www.riedo.nl/kerkklok.htm staat een zeer interessante beschrijving over het verleden van de Toren van Sondel.